6) Soğukta Oynanan Futbol

Burada rakip bazen 11 kişi değil, iklimin kendisi.

Bu yazıda Remarkable Football Grounds kitabından faydalanılmıştır.

Bazı stadyumlarda futbol, taktik tahtasından önce hava durumuyla başlar. Isınma süresi uzar, zemin her an sürpriz yapabilir, top bazen olması gerekenden ağır gider. Tribünde oturan için romantik olan manzara, sahadaki için çoğu zaman hayatta kalma refleksidir. Soğuk, oyunu yavaşlatmaz; aksine onu başka bir oyuna dönüştürür.

Bu sahalarda futbol, “ideal koşullar” varsayımıyla oynanmaz. Rüzgâr yön değiştirir, zemin donar, nefes kesilir. Oyuncular sadece rakibi değil, vücutlarının sınırlarını da tanımak zorundadır. Tribünle saha arasındaki mesafe kısalır; çünkü herkes aynı soğuğa maruzdur. Kimse konforlu değildir.

Bu yazıda, doğanın oyuna doğrudan müdahil olduğu, futbolun iklimle uzlaşmak zorunda kaldığı stadyumlara bakıyoruz. Buralarda kazanmak bazen skordan bağımsızdır; maçı bitirebilmek bile başlı başına bir başarı sayılır.

Tasiilaq Stadium: Donmuş Toprakta Futbol (Grönland)

Grönland’ın doğusunda, yolların bittiği yerde başlıyor Tasiilaq. Buraya araba ile gidilmiyor; ya tekneyle ya da küçük pervaneli bir uçakla ulaşılabiliyor. Zaten bu stadyumu da “şehir içinde” düşünmek mümkün değil. Etrafında alıştığımız anlamda bir şehir yok; deniz, dağ ve sessizlik var. Futbol sahası ise bu üçlünün ortasında, sanki top oynansın diye düzlenmiş bir araziye kurulmuş.

Tasiilaq Stadyumu’nun en belirgin özelliği, futbol oynanabildiği mevsimlerin sınırlı olması. Kış aylarında zemin tamamen donuyor, yaz denen dönem ise birkaç haftalık kısa bir pencere, bizim yaz anlayışımızdan bayağı bi değişik. Çim yok, suni zemin de yok; sertleşmiş toprak ve çakıl karışımı; küçükken oynadığımız “toprak saha”lara benzer. Top bazen sekmez, bazen beklenmedik şekilde yön değiştirir (pis burun vurulursa çarşı karışır). Bu yüzden burada futbol, teknikten çok uyum işi.

Maç günleri, oyuncuların çoğu aynı zamanda kasaba sakinleri. Profesyonel futbolcu diye birşey yok; balıkçı, öğrenci, belediye çalışanı… Bildiğiniz bizim eski Faroe Adaları, şimdilerde takır takır top oynuyorlar. Tribünde oturanlar da farklı değil. Aynı soğuğu paylaşıyorlar, aynı rüzgârı hissediyorlar. Tribünle saha arasındaki sınır neredeyse sembolik; çünkü herkes aynı koşullara teslim.

alt sıra, soldan sağa: berber, komi, terzi, çöpçü, doktor

Kitapta da vurgulandığı gibi, Tasiilaq’ta futbolun anlamı skor tabelasından bağımsız. Burada mesele “iyi futbol” değil, futbolun varlığı. Bir araya gelip biraz top oynamak. Sahaya çizilen çizgiler geçici; rüzgârla, karla, zamanla siliniyor. Ama oyun fikri kaybolmuyor.

Tasiilaq, futbolun küresel bir endüstri olmadan önce neye benzediğini hatırlatıyor. Saha kusurlu, koşullar sert, imkânlar sınırlı. Ama tam da bu yüzden, burada oynanan oyun fazlasıyla gerçek.

masal gibi görünen Tasiilaq Stadyumu